BẢN TIN TỔNG HỢP CUỐI TUẦN (06/01/2025 - 12/01/2025)

12/01/2025 | Bản tặng miễn phí

Xin chào các bạn đến với bản tin hàng tuần giới thiệu những bài viết của tôi về thị trường, tiếp đó là chia sẻ của tôi về những thông tin cần lưu ý theo dõi trong tuần tới. Sau cùng, sẽ là những ý kiến, nhận định từ các chuyên gia về các đề tài đang được quan tâm chú ý trong thời gian qua.

THEO NHỊP THỊ TRƯỜNG

Mời bạn theo dõi các bài viết của tôi cũng như các bài gửi về từ các chuyên gia trong tuần qua:

MÙA HOA, NÓI CHUYỆN TRỒNG HOA

Những ngày đông lạnh cuối năm, tôi cùng cô bạn Mai Hồng, chuyên nghề mua bán giống cây và hướng dẫn trồng hoa về thăm làng hoa Tích Giang, huyện Phúc Thọ ngoại thành Hà Nội. Nơi đây đang trồng hoa tết. Có nhiều loại cây mới. Ngay từ cổng vào đã thấy nhiều loại hoa giấy mới, giấy trắng. Nhà vườn nồng nhiệt giới thiệu màu trắng mới của hoa giấy là… trắng sứ.... Đọc thêm

KHI CON CHIP LÊN NGÔI, THÌ...

Nguyễn Trung Dân ( người ngồi bìa phải ảnh) là một nhà khoa học Việt Nam (hiện sống ở New York) có nhiều uy tín, kinh nghiệm, trong thực tiễn lẫn lý thuyết. Anh vừa cho ra mắt cuốn sách đầu tay: Khi con chip lên ngôi (NXB Nhã Nam)... Đọc thêm

MỘT TÁC GIẢ SÁCH "DỄ THƯƠNG" HIẾM THẤY

Ai đời đi khen "phò mã tốt áo"? Không, tôi chỉ muốn đề cập một khía cạnh dễ thương có "tính thời đại" của anh. Hãy nghe anh kể: làm kinh doanh thì giời ơi, nó vất vả, căng thẳng, vật lộn lắm khi quá sức chịu đựng và đối mặt rủi ro nhiều thứ bức bối rất khủng khiếp... Đọc thêm

ĐỪNG TẮT LỬA NGHEN DIÊM

Hồi còn nhỏ, mỗi lần đọc truyện Cô Bé Bán Diêm là tôi lại thấy bực bội vì cái chết khó tin của cô bé. Với suy nghĩ của một đứa trẻ sống ở Việt Nam, tôi thường thắc mắc tại sao cô bé không tìm tới các nơi ấm áp hơn như quán cà phê, quán cơm để ngồi. Tôi cũng không tin được là người lớn xung quanh có thể bỏ rơi cô bé như vậy. Những bà Ba phá lấu, chị Hai bánh mì, chú Năm xe ôm phiên bản Đan Mạch đã ở đâu mà để một đứa trẻ chết thảm trên lề đường như vậy? Giờ đây, khi đã lớn, tôi chỉ còn thấy đau lòng chứ không còn nghi ngờ những câu chuyện trẻ em bị đói khổ cùng cực hay bị bạo hành tới chết mà không ai giúp, vì chuyện đó đã xảy ra…rất nhiều... Đọc thêm

CHÚT CẢM XÚC VỀ "SÀI GÒN BAO THƯƠNG"

Tối qua từ Hà Nội về, nhớ lời hứa (lơi) với bà bạn, tôi xách xe chạy ra nhà sách Fahasa gần nhà. Wow, nhà sách thật sáng và đẹp, xứng đáng cho các cô chú "cọp con" kéo tay cha mẹ hồ hởi bước vô (buổi tối nhiều bạn nhỏ đi đọc cọp truyện tranh lắm).
Tôi thì đang vui vì chuyện mới xảy ra, đang chạy giữa đường bỗng bị một anh chàng áp sát nói vỏn vẹn mấy chữ, quên mở đèn.... Đọc thêm

ĐIỂM NÓNG TUẦN SAU

Phần này tôi xin chia sẻ về các tin tôi đã thu mà chưa phát trên mạng TikTok để các bạn tiện cập nhật theo dõi trong thời gian tới. 

XUẤT KHẨU LỚN NHẤT SANG MỸ VÀ NHẬP KHẨU NHIỀU NHẤT TỪ TQ, TÌNH HÌNH NÀY LIỆU CÓ ĐẶT RA VẤN ĐỀ GÌ VỚI TRUMP?

Năm 2024, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam đạt kỷ lục 786,29 tỷ USD, tăng 15,4% so với năm 2023. Xuất khẩu đạt 405,53 tỷ USD (tăng 14,3%), nhập khẩu 380,76 tỷ USD (tăng 16,7%), xuất siêu 24,77 tỷ USD. Khu vực kinh tế trong nước đóng góp 114,59 tỷ USD xuất khẩu (tăng 19,8%), trong khi khu vực có vốn đầu tư nước ngoài đạt 290,94 tỷ USD (tăng 12,3%). Nhóm hàng công nghiệp chế biến chiếm 88% tổng kim ngạch xuất khẩu, trong khi tư liệu sản xuất chiếm 93,6% nhập khẩu. Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu lớn nhất (119,6 tỷ USD), Trung Quốc dẫn đầu nhập khẩu (144,3 tỷ USD). Việt Nam xuất siêu sang Hoa Kỳ, EU và Nhật Bản, nhưng nhập siêu từ Trung Quốc, Hàn Quốc và ASEAN. Những kết quả này phản ánh sự tăng trưởng mạnh mẽ của thương mại quốc tế.

NVIDIA ĐÃ 'RÓT' 1 TỶ USD VÀO CÁC STARTUP AI TRONG NĂM 2024

Năm 2024, Nvidia đầu tư 1 tỷ USD vào 50 vòng gọi vốn và thương vụ doanh nghiệp, tăng so với 872 triệu USD trong 39 thương vụ năm 2023. Các khoản đầu tư chủ yếu hướng đến các công ty AI cốt lõi, vốn cũng là khách hàng của Nvidia, nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao về cơ sở hạ tầng tính toán. Thành công của dòng GPU hiệu suất cao đã giúp Nvidia đạt vốn hóa thị trường hơn 3 nghìn tỷ USD và cổ phiếu tăng 170% trong năm 2024.

Tuy nhiên, chiến lược đầu tư này làm dấy lên lo ngại về khả năng kiểm soát thị trường AI của Nvidia, đặc biệt khi hãng đang bị điều tra chống độc quyền tại Mỹ, châu Âu và Trung Quốc. Dù Nvidia khẳng định không ràng buộc đầu tư với việc sử dụng công nghệ của mình, các nhà quản lý đang xem xét liệu hãng có dùng chiến lược này để duy trì tính độc quyền hay không.

Danh mục đầu tư của Nvidia trong năm 2024 bao gồm nhiều công ty AI nổi bật như xAI, OpenAI, Cohere, và CoreWeave. Công ty cũng thâu tóm nhiều doanh nghiệp như Run: Ai và OctoAI, đồng thời hỗ trợ các startup qua chương trình ươm mầm Inception. Trong bối cảnh các khách hàng lớn như Microsoft và Google phát triển chip riêng, Nvidia tập trung vào các công ty nhỏ hơn để đảm bảo tăng trưởng.

Dù chiến lược của Nvidia được đánh giá cao về mặt hỗ trợ hệ sinh thái AI, sự phụ thuộc của các công ty vào GPU của hãng có thể làm tăng rủi ro độc quyền, khiến cần có giám sát chặt chẽ.

QUỸ ĐẦU TƯ “SĂN” STARTUP VÀ CỔ PHẦN TƯ NHÂN VIỆT NAM

Nhiều quỹ đầu tư nước ngoài đặt mục tiêu huy động khoảng 3,5 tỷ USD hàng năm cho các doanh nghiệp khởi nghiệp và công ty cổ phần tư nhân tại Việt Nam. Tháng 12/2024, Kamereo – một nền tảng đặt hàng thực phẩm B2B – đã kêu gọi thành công 7,8 triệu USD từ các quỹ quốc tế. Trước đó, các doanh nghiệp như Coolmate hay Every Half cũng thu hút từ 8–15 triệu USD từ các quỹ lớn.

Theo bà Lê Hoàng Uyên Vy, CEO Do Ventures, Việt Nam đang hưởng lợi từ xu hướng chuyển dịch sản xuất toàn cầu và các chính sách hỗ trợ kinh doanh. Thành lập Câu lạc bộ Nhà đầu tư vốn tư nhân (VPCA) với 40 thành viên, các quỹ đặt mục tiêu thu hút 35 tỷ USD cho đổi mới sáng tạo đến năm 2035. Việt Nam cũng đang chứng kiến sự tăng trưởng mạnh về hệ sinh thái khởi nghiệp, xếp hạng 44/133 quốc gia. Năm 2024, các startup đã thu hút 529 triệu USD vốn đầu tư mạo hiểm.

Trong năm 2025, các lĩnh vực AI, công nghệ khí hậu, fintech giáo dục và chăm sóc sức khỏe được dự báo sẽ thu hút sự quan tâm lớn. Đặc biệt, các sáng kiến liên quan đến ESG (môi trường, xã hội và quản trị) sẽ mở ra cơ hội tài trợ lớn nhờ sự dịch chuyển danh mục đầu tư xanh hóa của các quỹ tài chính và chương trình tín dụng xanh tại Việt Nam.

KHÁCH QUỐC TẾ ĐẾN VIỆT NAM NĂM 2024 ĐẠT 17,6 TRIỆU LƯỢT

Năm 2024, Việt Nam đón gần 17,6 triệu lượt khách quốc tế, tăng gần 40% so với năm trước, đạt 98% so với năm 2019 – năm hoàng kim của du lịch. Con số này cũng nằm trong mục tiêu 17-18 triệu lượt đề ra đầu năm. Tháng 12/2024 đạt lượng khách quốc tế cao nhất với 1,75 triệu lượt, tăng 27% so với cùng kỳ năm trước, trong đó, hơn 85% khách nhập cảnh bằng đường hàng không.

Hàn Quốc tiếp tục là thị trường gửi khách lớn nhất, theo sau là Trung Quốc, Đài Loan, và Mỹ. Đáng chú ý, lượng khách Campuchia tăng mạnh trong tháng 12, vươn lên vị trí thứ 5. Toàn năm, Trung Quốc đại lục dẫn đầu về tăng trưởng với mức tăng 214% so với năm 2023, nhờ chính sách miễn thị thực đơn phương được mở rộng từ tháng 8/2023. Các thị trường tăng trưởng mạnh khác gồm Nga, Italy, Thụy Điển, và Pháp.

Ngoài ra, số lượt khách Việt xuất cảnh cũng tăng đột biến, đạt 5,3 triệu lượt, tăng gấp 6 lần so với năm 2023. Với đà tăng trưởng này, mục tiêu đón 22-23 triệu lượt khách quốc tế trong năm 2025 được đánh giá là khả thi, hứa hẹn tiếp tục thúc đẩy ngành du lịch phát triển.

NHỮNG XU HƯỚNG DU LỊCH SẼ 'BÙNG NỔ' TRONG NĂM 2025

Khảo sát Xu hướng Du lịch 2025 của Agoda nêu bật các xu hướng du lịch nổi bật tại Việt Nam và khu vực châu Á, cho thấy nhu cầu ngày càng gia tăng với các chuyến du lịch nghỉ dưỡng, khám phá điểm đến mới, và trải nghiệm cùng gia đình.

Du lịch nghỉ dưỡng dẫn đầu xu hướng
Phần lớn du khách Việt Nam chọn nghỉ dưỡng (65%) để thoát khỏi nhịp sống bận rộn, tiếp theo là khám phá văn hóa (49%) và thăm gia đình, bạn bè (39%). Tương tự, Singapore có tỷ lệ cao nhất khu vực (87%) chọn nghỉ ngơi làm lý do chính để du lịch.

Du lịch gia đình chiếm ưu thế
39% du khách Việt lên kế hoạch du lịch cùng gia đình trong năm 2025. Tuy nhiên, tỷ lệ này thấp hơn so với Indonesia (58%), quốc gia dẫn đầu xu hướng du lịch đa thế hệ. Du lịch một mình (20%) và cặp đôi (17%) cũng là những xu hướng đáng chú ý.

Công nghệ và du lịch kết hợp làm việc từ xa
Công nghệ đóng vai trò quan trọng trong kế hoạch du lịch, với 78% du khách Việt sử dụng ứng dụng du lịch. Xu hướng du lịch kết hợp làm việc từ xa ngày càng phổ biến, khi cứ 25 người Việt có 1 người mong muốn thực hiện hình thức này. Philippines ghi nhận tỷ lệ cao nhất (1/14 người).

Khám phá điểm đến mới và công viên giải trí
Du khách Việt yêu thích khám phá các điểm đến mới, lấy cảm hứng từ sở thích cá nhân (84%), ngân sách (55%), và mạng xã hội (17%). Công viên giải trí cũng là điểm đến hấp dẫn, với 14% du khách Việt dự định ghé thăm vào năm 2025, tiêu biểu là Disney, Universal Studios, và Ferrari World.

Các xu hướng này phản ánh nhu cầu đa dạng, đóng góp vào sự phát triển của ngành du lịch Việt Nam và khu vực.

GIÁ GẠO GIẢM SÂU, BỘ CÔNG THƯƠNG ĐỀ XUẤT HÀNG LOẠT GIẢI PHÁP

Sản lượng gạo xuất khẩu Việt Nam năm 2024 đạt kỷ lục 9,18 triệu tấn, kim ngạch 5,75 tỷ USD, với đơn giá trung bình 627 USD/tấn, tăng 9% so với năm trước. Tuy nhiên, trong hai tuần gần đây, giá gạo nội địa và xuất khẩu giảm sâu, đạt mức thấp nhất trong 2 năm qua. Gạo 5% tấm giảm 25 USD còn 473 USD/tấn, gây lo ngại cho nông dân khi vụ Đông Xuân bắt đầu. Nguyên nhân chủ yếu là nguồn cung tăng do thu hoạch sớm và sự cạnh tranh từ các thị trường như Ấn Độ, nơi giá gạo giảm liên tục.

Trước tình hình này, Bộ Công Thương đã đưa ra các giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn. Chính phủ ban hành Nghị định 01/2025 sửa đổi quy định về kinh doanh xuất khẩu gạo, yêu cầu báo cáo tồn kho định kỳ hàng tháng và tăng cường minh bạch trong quản lý xuất khẩu. Ngoài ra, Bộ Công Thương khuyến nghị các doanh nghiệp và nông dân cần hỗ trợ tài chính để bình ổn thị trường. Các biện pháp này hướng đến bảo đảm an ninh lương thực, duy trì đà xuất khẩu và nâng cao chất lượng gạo Việt Nam trên thị trường quốc tế.

CHỈ ĐẠO THU HỒI GIẤY PHÉP NẾU THƯƠNG NHÂN XUẤT KHẨU GẠO KHÔNG BÁO CÁO TỒN KHO

Nghị định 01/2025, có hiệu lực từ 1/3, điều chỉnh quy định về báo cáo và quản lý trong xuất khẩu gạo. Thương nhân xuất khẩu gạo phải báo cáo định kỳ hàng tháng về tồn kho thóc, gạo cho Bộ Công Thương, Sở Công Thương và gửi bản sao cho Hiệp hội Lương thực Việt Nam. Quy định này thay thế chế độ báo cáo hàng tuần theo Nghị định 107/2018, nhằm cải thiện tính minh bạch và hiệu quả quản lý.

Các doanh nghiệp xuất khẩu gạo phải đảm bảo dự trữ bắt buộc, đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật về kho và cơ sở chế biến. UBND tỉnh, thành phố được yêu cầu hậu kiểm trong 45 ngày sau khi cấp phép. Trường hợp vi phạm quy định báo cáo hoặc kê khai không đúng thực tế sẽ bị thu hồi giấy chứng nhận xuất khẩu.

Nghị định 01 cũng ngăn chặn tình trạng thương nhân không đủ điều kiện thuê giấy chứng nhận từ đơn vị khác để xuất khẩu, vốn làm tăng chi phí và giảm cạnh tranh của gạo Việt Nam. Các thương nhân chỉ được phép uỷ thác hoặc nhận uỷ thác xuất khẩu từ đơn vị đủ điều kiện.

Năm 2024, xuất khẩu gạo đạt 5,3 tỷ USD trong 11 tháng, tăng 22,4%, lập kỷ lục mới, khẳng định vai trò quan trọng của lúa gạo với kinh tế Việt Nam.

LỘ TRÌNH TÁI CHẾ RÁC Ở VIỆT NAM

Từ ngày 1/1/2025, nhiều sản phẩm như điện thoại di động, máy tính bảng, và tấm quang năng sẽ phải tái chế với tỷ lệ bắt buộc tối thiểu 15%, tăng dần sau mỗi ba năm, theo Nghị định 08/2022. Quy định áp dụng cho các nhà sản xuất có doanh thu trên 30 tỷ đồng/năm và nhà nhập khẩu có kim ngạch trên 20 tỷ đồng/năm. Tỷ lệ tái chế được xác định dựa trên vòng đời sản phẩm, tỷ lệ thải bỏ, và mục tiêu quốc gia.

Từ năm 2022, lộ trình tái chế đã triển khai cho các vật liệu như nhựa PET, nhôm, giấy, và thủy tinh. Đến năm 2025, các sản phẩm điện tử và gia dụng như máy giặt, TV, và tủ lạnh cũng được đưa vào danh mục tái chế. Doanh nghiệp có thể tái chế sản phẩm của mình hoặc sản phẩm cùng chất liệu từ các đơn vị khác, nhưng không được tính phế liệu nhập khẩu.

Việc tái chế hiệu quả giúp biến chất thải thành nguyên liệu sản xuất, giảm ô nhiễm và tiết kiệm chi phí xử lý. Chính sách phân loại rác tại nguồn, có hiệu lực từ 1/1/2025, kỳ vọng cung cấp nguồn nguyên liệu sạch, nâng cao chất lượng ngành tái chế.

VIỆT NAM CÓ THỂ MẤT ĐI HÀNG TỶ ĐÔ LA TRONG THƯƠNG MẠI VÀ CƠ HỘI NẾU KHÔNG TUÂN THỦ ESG

Ông Kapil Chaudhery, chuyên gia về biến đổi khí hậu và phát triển bền vững, nhấn mạnh vai trò của tiêu chuẩn ESG trong bối cảnh toàn cầu hóa và yêu cầu minh bạch ngày càng tăng. ESG, từ một sáng kiến tự nguyện, đã trở thành yếu tố bắt buộc, đặc biệt khi các quy định như Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) của EU dự kiến có hiệu lực vào năm 2026. CBAM buộc doanh nghiệp xuất khẩu sang EU phải đo lường và minh bạch hóa lượng khí thải carbon để tránh mức thuế cao.

Ông Kapil cho rằng doanh nghiệp Việt Nam cần thay đổi quy trình sản xuất, giảm khí thải carbon và chuyển sang năng lượng tái tạo để tuân thủ ESG, từ đó không chỉ đảm bảo khả năng cạnh tranh mà còn tận dụng cơ hội tài chính xanh. Việc sử dụng công nghệ, chẳng hạn phần mềm Green Track Pro, sẽ giúp doanh nghiệp quản lý khí thải hiệu quả, đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế và tiết kiệm chi phí.

Ngoài lợi ích kinh tế, ESG còn giúp doanh nghiệp nâng cao vị thế trên thị trường quốc tế, tiếp cận nguồn vốn lãi suất thấp và tiết kiệm năng lượng. Ông Kapil nhấn mạnh rằng Việt Nam, với tốc độ tiếp nhận công nghệ nhanh và vị thế khu vực, có thể dẫn đầu trong thúc đẩy phát triển bền vững, chia sẻ kinh nghiệm với Lào, Campuchia và các nước láng giềng.

CHÍNH THỨC ÁP DỤNG TRÁCH NHIỆM TÁI CHẾ SẢN PHẨM VỚI NHÀ SẢN XUẤT, NHẬP KHẨU SẢN PHẨM ĐIỆN- ĐIỆN TỬ

Theo Nghị định 08/2022/NĐ-CP, từ ngày 1/1/2025, các nhà sản xuất, nhập khẩu sản phẩm điện-điện tử phải thực hiện trách nhiệm tái chế sản phẩm. Các sản phẩm bao gồm tủ lạnh, điều hòa, máy tính, tivi, điện thoại, và nhiều thiết bị công nghệ khác. Trước đó, các loại bao bì, ắc quy, pin và săm lốp đã được áp dụng trách nhiệm tái chế từ ngày 1/1/2024, trong khi phương tiện giao thông sẽ bắt đầu từ năm 2027.

Những doanh nghiệp không phải thực hiện tái chế bao gồm nhà sản xuất dành cho xuất khẩu, nhập khẩu tạm thời, nghiên cứu, thử nghiệm, hoặc có doanh thu/nội dung nhập khẩu dưới ngưỡng quy định. Tỷ lệ tái chế bắt buộc được xác định dựa trên vòng đời sản phẩm, tỷ lệ thải bỏ và các yêu cầu môi trường. Mức này sẽ điều chỉnh tăng dần mỗi ba năm.

Doanh nghiệp có thể chọn tổ chức tái chế hoặc đóng góp tài chính vào Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam. Nếu chọn tổ chức tái chế, doanh nghiệp có thể tự thực hiện, thuê bên thứ ba hoặc ủy quyền cho tổ chức trung gian. Nếu chọn đóng góp tài chính, doanh nghiệp phải kê khai và nộp tiền theo quy định. Quy định này nhằm thúc đẩy tái chế và giảm tác động xấu đến môi trường.

CÁC HÃNG LOGISTICS THẾ GIỚI ĐÃ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ 4.0, DOANH NGHIỆP VIỆT VẪN CÒN “LOAY HOAY” VÌ THIẾU VỐN

Ngành logistics tại Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng nhưng hiện đối mặt nhiều khó khăn trong việc áp dụng công nghệ 4.0 và logistics xanh. Mặc dù công nghệ 4.0, với các ứng dụng như IoT, AI, Big Data, đã tạo ra những bước tiến lớn, phần lớn doanh nghiệp logistics trong nước, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ, vẫn hạn chế về tài chính và nhận thức để đầu tư, triển khai hiệu quả. Nhiều doanh nghiệp mới chỉ sử dụng phần mềm quản lý đơn lẻ, trong khi các giải pháp tích hợp hiện đại chưa phổ biến.

Logistics xanh, hướng đến giảm tác động môi trường thông qua hệ thống vận tải xanh, kho bãi tiết kiệm năng lượng, và đóng gói thân thiện, tuy là xu thế tất yếu nhưng vẫn chưa được áp dụng rộng rãi tại Việt Nam. Các doanh nghiệp nước ngoài như Amazon, Walmart, và DHL đã ứng dụng thành công các công nghệ này, tạo sức ép cạnh tranh lớn cho doanh nghiệp trong nước.

PGS. TS Trịnh Thị Thu Hương cho rằng giải pháp tiếp cận "top-down" từ nhà nước, kết hợp với nỗ lực đổi mới của doanh nghiệp, là cần thiết để vượt qua thách thức. Nhà nước cần đưa ra các chính sách hỗ trợ tài chính và khuyến khích đổi mới công nghệ, trong khi doanh nghiệp cần xây dựng lộ trình rõ ràng để áp dụng công nghệ tiên tiến.

Bên cạnh đó, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao từ các trường đại học đang được đẩy mạnh, giúp đáp ứng nhu cầu nhân lực cho ngành logistics trong tương lai. Tuy nhiên, vẫn cần đảm bảo sự phù hợp giữa kiến thức đào tạo và thực tế doanh nghiệp để thúc đẩy quá trình chuyển đổi số.

TỶ TRỌNG THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ CHIẾM 2/3 GIÁ TRỊ CỦA NỀN KINH TẾ SỐ VIỆT NAM (NHƯNG CHỈ CHIẾM 9% TỔNG MỨC BÁN LẺ VÀ DỊCH VỤ TIÊU DÙNG CẢ NƯỚC)

Theo báo cáo tại "Hội nghị tổng kết công tác năm 2024 và triển khai nhiệm vụ năm 2025" của Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương), năm 2024 thương mại điện tử vẫn tiếp tục giữ tốc độ tăng trưởng gần gấp 3 lần so với tốc độ tăng trưởng của thương mại truyền thống trên toàn cầu, đóng góp khoảng 20% vào tổng doanh thu hàng hóa, dịch vụ bán lẻ vào năm 2024. Đông Nam Á tiếp tục là khu vực có tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử và kinh tế số cao nhất thế giới.

Ở trong nước, thương mại điện tử Việt Nam tiếp tục duy trì tốc độ tăng trưởng ấn tượng, đạt mức 18 - 25% mỗi năm. Năm 2024, quy mô thị trường thương mại điện tử Việt Nam sớm vượt mốc 25 tỷ USD, tăng 20% so với năm 2023, chiếm tỷ trọng khoảng 9% so với tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng cả nước.

Tỷ trọng về thương mại điện tử chiếm 2/3 giá trị của nền kinh tế số Việt Nam. Tốc độ tăng trưởng của thương mại điện tử, kinh tế số Việt Nam tiếp tục tăng trưởng hai con số vững chắc, thuộc Top 10 quốc gia có tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử hàng đầu thế giới, tạo động lực phát triển kinh tế số và dẫn dắt chuyển đổi số trong doanh nghiệp.

BÌNH LUẬN CỦA CHUYÊN GIA

Tuần này, có ba chuyên gia gửi lời bình về bản tin, mời các bạn theo dõi ở bên dưới:

Ông Phạm Ngọc Hưng

Chuyên gia sáng tạo và viết thông điệp marketing, đồng thời là chuyên gia kiểm soát khủng hoảng cho các công ty lớn.

Ngày 6 tháng 1 vừa rồi, tờ Washington Post đưa tin rằng đội ngũ cố vấn của Tổng thống đắc cử Donald Trump đang dự tính áp thuế nhập khẩu đồng nhất cho tất cả các quốc gia — nhưng chỉ với những ngành hàng “tối quan trọng”, một thay đổi đáng kể so với lời hứa trước khi bầu cử.

Khi còn là một ứng cử viên, Trump hứa rằng khi đắc cử ông sẽ áp thuế từ 10—20% cho tất cả mặt hàng nhập khẩu. Nhiều nhà kinh tế cho rằng dự tính đó sẽ tạo ra cú sốc giá cả, và nhiều thành viên lưỡng viện của đảng Cộng hòa chỉ trích kế hoạch đó.

Trước thềm buổi lễ nhậm chức, đội ngũ cố vấn chuyển hướng thảo luận sang đánh thuế những ngành hàng quan trọng đối với an ninh và kinh tế quốc gia mà họ muốn đưa trở lại nước Mỹ. Những ngành hàng này bao gồm chuỗi cung ứng cho công nghiệp quốc phòng (thép, nhôm và đồng), vật tư y tế (xy-ranh, kim tiêm, lọ thuốc, dược liệu), năng lượng (pin điện, quặng đất hiếm và cả tấm năng lượng mặt trời).

Danh mục chịu thuế khá ngắn này có vẻ phản ánh nỗi e dè trước khả năng lạm phát trong nước vẫn nằm ở mức cao trong những năm tới sẽ làm cử tri quay lưng với đảng Cộng hòa. Không những thế, dự tính đánh thuế phủ rộng cũng sẽ không được giới kinh doanh ủng hộ, vì thuế áp trên nguyên phụ liệu hay bán thành phẩm nhập khẩu sẽ làm cho hàng hóa Mỹ trở nên đắt đỏ và giảm sức cạnh tranh.

Thông tin trên đây, mặc dù bị Trump phản đối trên mạng xã hội, nhưng thống nhất về tinh thần trong dự báo chính sách của Geopolitical Futures, một trang phân tích địa chính trị có uy tín. Bài phân tích của GF ngày 13/11/2024 cho rằng “giống như nhiệm kỳ đầu, lời hứa của Trump sẽ nhường đường cho thực tiễn”, và mục tiêu không đổi của Trump là dùng công cụ thuế để giảm lệ thuộc vào chuỗi cung ứng bên ngoài, nhất là Trung Quốc, đồng thời giảm thâm hụt thương mại với một số quốc gia.

Geopolitical Futures cho rằng lời lẽ của Trump sẽ phải cân bằng với thực tiễn của nước Mỹ, như lo lắng về lạm phát, tránh làm mất lòng đồng minh và những biến động tương tác của chuỗi cung ứng toàn cầu. Như ở nhiệm kỳ đầu thuế quan lúc co lúc giãn, phiên bản 2.0 rồi cũng sẽ tương tự, đan xen với những cuộc trả giá qua lại, bên miễn mặt này bên trả lại mặt hàng kia.

Tuy nhiên, hầu như tất yếu là những cuộc trả giá trong nhiệm kỳ 2 rồi sẽ sắp xếp lại quan hệ đối tác toàn cầu của Mỹ, sẽ cho thấy đồng minh truyền thống nào chỉ có chung lợi ích an ninh, đồng thời làm lộ diện ra những quốc gia nào chia sẻ cả lợi ích an ninh lẫn kinh tế.
Công cuộc tái định hình ấy sẽ là một thách thức, nhưng cũng là cơ hội đối với Việt Nam.

Ông Hồ Nguyên Thảo

Ông vào nghề báo năm 1991, từng công tác ở các tờ The Saigon Times, Tuổi Trẻ, Người Tiêu Dùng trong các mảng đối ngoại, quốc tế, kinh tế xã hội và chính trị.

Nếu nhìn vào các số liệu Top 10 các nước có đông du khách đến Việt Nam, câu chuyện ngành du lịch Việt Nam nên đi theo hướng nào để khai thác thế mạnh du lịch của mình.

Hàn Quốc tiếp tục là thị trường gửi khách lớn nhất của Việt Nam trong năm 2024 với 4,5 triệu lượt. Trung Quốc xếp ở vị trí thứ 2, đạt 3,7 triệu lượt. Các vị trí tiếp theo trong 10 thị trường hàng đầu có Đài Loan (1,29 triệu lượt), Mỹ (780.000 lượt), Nhật Bản (711.000 lượt), Ấn Độ (501.000 lượt), Malaysia (495.000 lượt), Úc (491.000 lượt), Campuchia (475.000 lượt) và Thái Lan (418.000lượt).

Nhìn vào Top 10 này, xem như Việt Nam đã khai thác hầu hết các thị trường láng giềng tiềm năng xung quanh, với hai nhóm khách mới nổi lên trong năm 2024 là Ấn Độ và Campuchia.

Với khách Ấn Độ, Việt Nam là điểm đến mới mẻ cần khám phá để giải trí, mua sắm.

Với khách Campuchia, Việt Nam và Thái Lan đang là điểm du lịch y tế mà tầm lớp trung lưu nước này đang nhắm tới, đặc biệt là TP.HCM. Tờ Khmer Times nói TP.HCM đang thu hút phần lớn lượng khách khám chữa bệnh từ vương quốc, với 131 bệnh viện được trang bị hiện đại và lực lượng bác sĩ tay nghề cao. Tỉnh Surin của Thái Lan lại thu hút người dân có mức thu nhập thấp hơn từ các tỉnh giáp giới của Campuchia. Còn ở phân khúc cao cấp hơn, người Campuchia chọn các bệnh viện ở Singapore và Malaysia.

Nếu bạn đến khu Phan Xích Long vào cuối tuần, bạn sẽ gặp nhiều chuyến xe buýt đổ xuống hàng chục, hàng trăm người Campuchia đến thành phố để khám chữa bệnh. Có khách sạn trong khu vực cuối tuần kín chỗ nhờ những đoàn khách này. Hai bệnh viện thuộc tập đoàn Hoa Lâm cũng đông khách Campuchia.

Việt Nam đặt mục tiêu 22-23 triệu lượt khách quốc tế trong năm 2025, tức con số tăng trưởng khoảng 30%. Nhưng liệu một khi lượng khách tăng mạnh, doanh thu có tăng như mong đợi hay không lại là chuyện khó dự báo được.

Theo Niên giám thống kê năm 2022 do Tổng cục Thống kê phát hành, Việt Nam đón 3,6 triệu lượt khách trong năm 2022 – năm đầu tiên mở cửa đón khách sau Covid-19. Về mức chi tiêu, khách từ năm nước gồm Philippines, Bỉ, Mỹ, Đan Mạch và Úc chi mạnh tay nhất.

Ngược lại, nhóm khách chi tiêu ít nhất gồm Lào, Campuchia, Indonesia, Hàn Quốc và Trung Quốc.

Quí 1-2024, ngành hải quan TP.HCM nói nhóm khách Ấn Độ nổi lên là nhóm chi tiêu “sộp” nhất, vượt cả du khách các nước Âu – Mỹ bởi họ là những người làm thủ tục hoàn thuế lớn nhất tại sân bay Tân Sơn Nhất trong quý. Các con số của các quý còn lại trong năm chưa được tiết lộ.
Tương tự, một con số thống kê chi tiết về số lượng và chi tiêu của du khách Campuchia cũng là số liệu đáng chú ý, giúp định hình rõ và khai thác tốt thế mạnh của du lịch Việt Nam.

Ông Cao Minh Việt

Chuyên gia tư vấn quản trị doanh nghiệp ở các vị trí giám đốc doanh nghiệp, giám đốc nhà máy, chi nhánh cho doanh nghiệp sản xuất của Nhật, Việt Nam. Có kinh nghiệm trong cả nhà máy sản xuất phần cứng (thiết bị cho sản xuất bán dẫn) và doanh nghiệp phần mềm.

Ngành logistics tại Việt Nam phát triển hàng năm đạt từ 14 - 16% và quy mô khoảng 40 - 42 tỷ USD mỗi năm. Tuy nhiên, việc áp dụng công nghệ 4.0 đang gặp nhiều thách thức.

Nhìn chung có thể kể tới 10 giải pháp thúc đẩy chuyển đổi số trong ngành logistics

1. Xây dựng chiến lược chuyển đổi số rõ ràng: Doanh nghiệp cần xác định mục tiêu, lộ trình và nguồn lực cần thiết cho quá trình chuyển đổi số.

2. Đầu tư vào hạ tầng công nghệ: Nâng cấp hệ thống CNTT, áp dụng các giải pháp như IoT, AI, Big Data để tối ưu hóa quy trình vận hành.

3. Đào tạo nguồn nhân lực: Nâng cao kỹ năng số cho nhân viên, đảm bảo họ có khả năng sử dụng và quản lý các công nghệ mới.

4. Tăng cường hợp tác công-tư: Kết nối với các cơ quan nhà nước, tổ chức quốc tế để nhận hỗ trợ về tài chính, kỹ thuật và chia sẻ kinh nghiệm.

5. Khuyến khích đổi mới sáng tạo: Tạo môi trường thúc đẩy nghiên cứu và phát triển các giải pháp logistics tiên tiến.

6. Xây dựng hệ sinh thái số: Phát triển các nền tảng kết nối doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng, tạo sự liên kết và chia sẻ thông tin hiệu quả.

7. Áp dụng tiêu chuẩn quốc tế: Tuân thủ các tiêu chuẩn về quản lý chuỗi cung ứng số hóa để nâng cao uy tín và khả năng hợp tác với đối tác nước ngoài.

8. Tăng cường bảo mật thông tin: Đảm bảo an toàn dữ liệu trong quá trình chuyển đổi số, xây dựng niềm tin với khách hàng và đối tác.

9. Giảm thiểu tác động môi trường: Ứng dụng công nghệ để phát triển logistics xanh, hướng đến mục tiêu phát triển bền vững.

10. Đánh giá và điều chỉnh liên tục: Thường xuyên theo dõi, đánh giá hiệu quả của các giải pháp chuyển đổi số để kịp thời điều chỉnh phù hợp.

Đứng ở một góc nhìn rộng hơn thì Logistic là ngành phục vụ cho các ngành công nghiệp, sản xuất, dịch vụ khác trong xã hội. Nếu nhu cầu và các ngành nghề phát triển lệch, như sự bành trướng quá lớn của các ứng dụng mua sắm, bán hàng online dành cho các sản phẩm tiêu dùng giá trị nhỏ sẽ dẫn đến tăng nhu cầu cho các nhóm logistic nhỏ như grab, giao hàng nhanh, phạm vi ngắn. Và tất nhiên, nhu cầu chuyển đổi số của các nhóm hẹp logistic này cũng được thúc đẩy và nhận được đầu tư nhiều hơn.

Vậy khi nhìn ở khía cạnh toàn ngành logistic, khi mà các cảng biển cũng không được mở rộng hơn, các container vẫn phải đi thuê hoặc mua từ các nhà cung cấp nước ngoài, sản xuất kinh doanh xuất khẩu trong nước đình trệ do hàng hóa giá rẻ từ nước ngoài tràn qua biên giới theo đường bộ, vận chuyển nhỏ.

Từ đây ta có thể thấy được vai trò điều phối và can thiệp của nhà nước ở khía cạnh chính sách, bao gồm cả các gói hỗ trợ về chuyển đổi số được đưa ra đúng nơi, đúng chỗ, đúng thời điểm để điều chỉnh và cân bằng toàn bộ các nhóm hẹp trong mảng logistic nói riêng và toàn bộ nền kinh tế nói chung.

Nếu có góp ý, bình luận hoặc có câu hỏi xoay quanh các thông tin thị trường, mời bạn nhấn vào nút "Gửi câu hỏi cho nhà báo Kim Hạnh" bên dưới để tham gia.