*BÀI CUỐI CỦA LÊ ANH ĐỦ VỀ PHÚ YÊN TRƯỚC KHI VỀ.

Bạn Lê Anh Đủ nhận mang quà cứu trợ của cơ quan ra Phú Yên. Hôm qua tôi đã nhắn là, cơ quan vét hết số tiền mọi người gửi nhờ chuyển cho bà con vùng lũ đợt cuối.

Và đây là bài cuối Đủ viết. Giọng rất "cố gắng khách quan". Tôi đoán là nếu bớt đi sự khách quan thì không thể nào đủ sự bình tĩnh mà hoàn tất bài. Vì đau thương ngoài sức tưởng tượng.

Bài viết về bãi Điều đây.

Chị Trương Thị Phương, 52 tuổi đứng trên nền đất vừa lộ ra sau lớp bùn còn ẩm. Đó từng là mái nhà của bốn người, gồm cha mẹ và hai chị em. Giờ chỉ còn trơ những vệt gạch vỡ.

Nơi chị Phương đứng kể lại giây phút cận kề cái chết là xóm Bãi Điều, thôn Đông Hòa (Sơn Hòa, Phú Yên) – vùng rốn lũ nằm ngay nơi hợp dòng của hai họng thủy điện Sông Hinh và Sông Ba Hạ.

Chị nói trong hơi thở ngắt quãng: “Chiều tối, lũ về như bom nổ. Chớp mắt là nước ngập nhà. Mẹ kịp di tản. Ba cha con còn lại phải leo lên mái ngói. Rồi leo lên nóc nhà.

Chưa kịp định hồn thì căn nhà bị đánh sụm. Nước cuốn cả ba cha con trôi. May mắn tôi kịp mặc áo phao trước khi lên mái nhà. Cha và em trai biết bơi nên sống sót, dù bị cuốn trôi hơn cây số”.

Câu chuyện của chị Phương chỉ là một hoàn cảnh trong hàng chục phận người ở Bãi Điều – nơi lũ ập đến đầu tiên mỗi khi thủy điện xả.

Một buổi sáng không ai muốn nhớ

Sáng 28/11, nhóm cứu trợ của Hiệp hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam Chất lượng cao và Trung tâm BSA có mặt tại Bãi Điều. Khung cảnh trước mắt khiến ai cũng bị sốc nặng, chưa bao giờ hình dung ra trước khi đến đây.

Những ngôi nhà tường gạch chỉ còn móng. Vật dụng bị trôi, lấp, vài thứ còn lại thì treo lẫn trong tán dừa, ngọn mít. Cây gãy, mái tôn xoắn lại như bánh tráng nhúng nước. Có căn nhà chỉ còn vài viên ngói vỡ để nhận diện. Người dân đứng bên nền nhà của chính mình mà không biết nên bắt đầu từ đâu.

Toàn xã Sơn Hòa mới, theo cập nhật, có 136 căn nhà bị sập, trong đó 36 căn mất hoàn toàn, không còn dấu vết dù móng hay tường.

Nhưng Bãi Điều là nơi khốc liệt nhất. Nhìn như bãi chiến trường. Người dân hoặc sang tá túc nhà họ hàng, hoặc che tạm chiếc bạt giữa ngổn ngang để qua ngày.

Có cụ già ngồi trong mái bạt thấp gần sát mặt đất, cạnh đống rác lũ chưa dọn hết. Có người đàn ông gầy nhom đứng ngay nơi vốn là phòng khách, trước mắt là bãi ngổn ngang mà ông gọi là “tài sản của cả đời”.

Dọc đường vào xóm, những thân dừa bị quật ngã nằm chắn ngang lối. Nhiều mảnh tôn cong queo kẹt trên những nhánh cây cao. Dấu hiệu cho thấy dòng nước hôm ấy khủng khiếp đến mức nào.

Thủy điện xả – Bãi Điều hứng trước

Người dân ở đây không còn lạ gì cảnh nước lên. Bởi xóm nằm ngay điểm hợp dòng. “Mỗi lần lũ, tụi tui hứng đầu tiên”, nhiều bà con nói cùng một câu. Nhưng cú lũ lần này khủng khiếp, lần đầu họ chứng kiến. Nhiều người mô tả tiếng lũ đêm đó “như đá đổ, đất nứt”, nên chỉ vài chục giây sau, cả xóm không ai còn thấy một nóc nhà. Đến trưa nay, bà con vẫn còn kể lại mà giọng đứt quãng.

Giữa cảnh tan hoang ấy, nhóm cứu trợ của Hiệp hội DN HVNCLC và Trung tâm BSA đã thay mặt các tấm lòng, gửi đến bà con những gia đình mất trắng ở đây mỗi hộ 5 triệu đồng, như một cách động viên bà con lúc ngặt nghèo nhất.

Cùng thời điểm, lực lượng quân đội, công an... từ các tỉnh đã có mặt. Họ chia thành nhiều nhóm, dọn đất đá, khôi phục lại những lối đi, giúp người dân mót lại viên gạch, viên ngói, vật dụng còn sót trong bùn. Nhiều đoàn cứu trợ khác cũng đang lần lượt vào thôn.

Bãi Điều vẫn chưa rõ bao giờ hồi phục!