Thủ tướng đã chỉ rõ 2 khả năng khi bọn buôn lậu làm hàng trăm tấn hàng giả mà cơ quan chức năng không biết thì chỉ có thể do: một là không còn ý chí chiến đấu, hai là bị mua chuộc.

Hiện nay rất nhiều doanh nghiệp kinh doanh thực phẩm đang nín thở chờ cuộc giằng co giữa các Hiệp Hội doanh nghiệp và cơ quan quản lý (thuộc Bộ Y Tế) khá căng thẳng, khá dài sẽ có kết luận như thế nào.

Vụ việc khá thời sự là nguyên lãnh đạo cục ATTP mới bị bắt do cấp phép sai trái cho bọn làm giả chứng tỏ rõ ràng kẽ hở hiện nay không phải là quy định pháp luật, mà là do khâu thực thi yếu kém, phần lớn là do chủ quan, khi một số cán bộ thoái hóa biến chất cố tình làm sai quy định của pháp luật; chính những cán bộ phạm tội thừa nhận rằng “mỗi lần đoàn đi kiểm tra hậu kiểm hồ sơ DN sản xuất thực phẩm chức năng là không đảm bảo khách quan, toàn diện và cũng là điểm để cán bộ nhận hối lộ, phạm tội.

Quan trọng hơn, do chưa có quy định rõ ràng về HẬU KIỂM THEO CÁCH QUẢN LÝ RỦI RO và HẬU KIỂM NGHIÊM TÚC để các ngành và địa phương thực hiện cho thống nhất và hiệu quả.

Vụ 600 tấn sữa giả hoành hành nhiều năm, rồi đến vụ thuốc giả đều chỉ có một địa chỉ quản lý là Bộ Y Tế. Cục quản lý an toàn thực phẩm hiện nay, trong khi nghị quyết 66 đã khẳng định, phải chú ý xu thế chung thế giới là chú trọng hậu kiểm và giảm việc đặt nặng tiền kiểm(gây ra nạn xin cho và gây ra phiền hà mà cũng chẳng hạn chế được vi phạm) thì những người quản lý Cục An Toàn Thực phẩm vẫn một mực nói ngược lại: chính lỗ hổng pháp lý trong đăng ký, công bố sản phẩm còn nhiều sơ hở, chưa đủ chặt chẽ, hồ sơ không phức tạp và không mất phí mà kẻ xấu lợi dụng gây ra nạn thuốc giả, sữa giả .

Các Hiệp hội Thực phẩm nhiều tháng qua đã chứng minh, tiền kiểm dẫn tới thủ tục xin cho (dù chính thức tuyên bố là không thu phí nhưng doanh nghiệp lại phải đóng phí cách khác) gây tốn kém cho doanh nghiệp chứ chỉ hoàn toàn dựa vào hồ sơ do doanh nghiệp cung cấp thì làm thế nào hạn chế tiêu cực?

Sau khi các Hiệp Hội phản ứng Tiền kiểm gây phiền hà tạo điều kiện cho nhũng nhiễu thì Cục An toàn thực phẩm trình dự thảo kế tiếp, đối phó bằng hình thức lạ lùng nhất thế giới là: HẬU KIỂM HỒ SƠ. Tuy là hậu kiểm nhưng lại vẫn là kiểm tra trên hồ sơ.

Điều này thực ra là sự "nhạo báng" hai chữ hậu kiểm. Bởi vì hậu kiểm thì trước nhất phải làm như cách cả thế giới hiện nay đang thực hiện là theo quản lý rủi ro . Ngoài ra, kiểm tra cả ở nơi sản xuất lẫn kiểm tra sản phẩm (sử dụng sản phẩm đang lưu hành bất kỳ trên thị trường chứ không phải do doanh nghiệp cung cấp).

Chính phủ, QH cực kỳ mạnh mẽ khi quy định: Trường hợp Luật kém thuận lợi hơn so với Nghị quyết thì làm theo Nghị quyết này! Tuy nhiên, nhiều bộ ngành vẫn đang ra sức tăng điều kiện kinh doanh trong các dự thảo Luật, NĐ, ví dụ NĐ 15 về an toàn thực phẩm thì rồi đây chính phủ sẽ xử làm sao được đây ???

Theo một cán bộ có tham gia cuộc họp xem xét dự thảo mà Bộ Y Tế mới trình, là dự thảo lần thứ 7 ngày 7/5 cho biết, thì Bộ Y Tế chỉ nói qua nội dung dự thảo mới mà không cho ai xem, chỉ trình ra cho ban soạn thảo xem trong cuộc họp rồi thu lại ngay. Và các dự thảo của Bộ Y Tế hiện đưa ra chỉ thấy tăng tiền kiểm, còn dự thảo mới nhất để các Hiệp Hội không tiếp cận được, không góp ý được, thì với xu thế giờ đành phải đợi trong âu lo thôi.

Hành vi này khiến các Hiệp hội rất xôn xao vì sau đó, có thông tin là đề xuất ở dự thảo thứ 7 lại gần như quay ngược lại điểm xuất phát nghĩa là tương tự như nội dung của dự thảo lần 1, mà điều đáng sợ khiến các DN thực phẩm đều lo lắng là đăng ký thực phẩm mà khó khăn “chặt chẽ” như là đăng ký thuốc (sản phẩm dược).

Các Hiệp hội đang râm ran thảo luận về tình hình rất đặc biệt là khi chính phủ đang đẩy mạnh quy định thực hiện cho bằng được nghị quyết 66 là đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật, khơi thông mọi nguồn lực, đưa thể chế, pháp luật trở thành lợi thế cạnh tranh động lực mạnh mẽ cho phát triển, thì các dự thảo mới nhất của Bộ Y Tế thì các Hiệp Hội lại không tiếp cận được, không góp ý được dự thảo của BYT, thì việc thực hiện chủ trương NQ 66 sẽ đi theo hướng nào?

Chiều 19/5/2025, Chính phủ họp chuyên đề xây dựng pháp luật đã có xem xét sửa Luật ATTP, Thủ tướng yêu cầu BYT phải sớm trình NĐ 15 và "cần thiết kế các chính sách để xử lý được các vấn đề cấp bách hiện nay mà thực tế đang đặt ra, quy định rõ một cơ quan chịu trách nhiệm chính và xác định rõ thẩm quyền của các cơ quan; khẩn trương xây dựng dự án luật để trình Quốc hội trong thời gian sớm nhất". Như vậy, nên chăng lấy nghị định 15 về ATTP là nghị định điểm, thực hiện tinh thần nghị quyết 66?