Mấy hôm nay, tôi theo dõi một hoạt động khá mới lạ. Một đoàn thương nhân, doanh nhân Ấn độ gồm các đối tác nhượng quyền độc quyền lẫn đối tác nhận quyền khu vực New Dehli đang có mặt ở TPHCM dự khóa huấn luyện để có thể tái cấu trúc, xây dựng nền tảng nhân sự lẫn vận hành tốt nhất.

Cái khó nhất không phải là ký cho được hợp đồng nhượng quyền mà chính là sự hỗ trợ họ phát triển một cách chuyên nghiệp.

Xuất khẩu mô hình kinh doanh.

Trong cuộc huấn luyện, chị Nguyễn Phi Vân, người đào tạo các bạn trẻ “Go Global” qua hoạt động bán dịch vụ franchise, theo dõi sát sườn cách huấn luyện của các chủ thương hiệu trẻ Việt Nam, và chị hiểu, vì sao một đối tác là giám đốc đã làm việc 20 năm tại một chuỗi cà phê (có lúc đã đạt tới con số 2.000 chi nhánh ở Ấn Độ), thốt lên là doanh nghiệp Việt Nam chuyên nghiệp lắm.

Vậy đó, cái sự mới ở đây không phải xuất khẩu hàng hóa, mà là cuộc xuất khẩu mô hình kinh doanh với những thương hiệu và con người Việt Nam chuyên nghiệp ra thế giới. Cũng là cuộc “Go Global” đáng làm.

Những bạn trẻ xuất khẩu sản phẩm ra thế giới từ quá trình “Khởi nghiệp Xanh”

Tôi may mắn được đồng hành và chứng kiến một làn sóng "Go Global" sôi động, đầy nhiệt huyết từ thế hệ trẻ Việt Nam. Nhiều năm qua, tôi và các bạn ở Trung tâm nghiên cứu kinh doanh và hỗ trợ doanh nghiệp BSA được đồng hành với những người “Khởi nghiệp Xanh”, những chiến binh "Go Global tự thân", với sự chủ động và khả năng thích nghi đáng kinh ngạc.

Các bạn trẻ này rất tỉ mỉ trong việc tính toán từng chi phí nhỏ nhất để đưa vào giá thành sản phẩm. Họ sẵn sàng đi khắp nơi không chỉ để bán hàng mà còn chỉ để chào hàng và đôi khi, dùng chính sản phẩm mẫu để bán hàng.

Một trong những điểm khác biệt lớn ở những bạn trẻ ấy là họ thích chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm thay vì giữ khư khư “bí quyết gia truyền” như thế hệ cha mẹ họ. Họ coi việc chiến thắng những cuộc thi và phổ biến rộng rãi bí quyết của mình là cách tốt nhất để bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ. Họ tìm thấy niềm vui trong việc chia sẻ.

Điển hình như 3 O'clock Cafe: Một chuỗi quán cà phê chỉ mới có 10 năm kinh nghiệm mà đã đóng gói toàn bộ mô hình kinh doanh của mình thành franchise (nhượng quyền thương hiệu) chỉ trong 8 tháng. Họ đã bán mô hình này ở 11 quốc gia như Các tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất, Ấn Độ, Bangladesh, Pakistan... Mô hình này độc đáo ở chỗ bán cà phê suốt đêm, phục vụ đối tượng khách hàng đặc biệt ở những nơi gần bến xe, sân bay.

Một bạn trẻ khác thì phát triển sản phẩm “Trứng chay thả lẩu” từ đậu hủ và đậu xanh dựa trên việc lắng nghe và điều chỉnh tỉ mỉ theo nhu cầu và phản hồi từ cộng đồng người ăn chay ở Phú Tân, An Giang. Sản phẩm này đã gây chú ý về lãnh vực “sáng tạo” tại hội chợ Thaifex ở Thái Lan vừa qua.

Từ câu chuyện những sản phẩm bình dân được "Go Global" bởi thế hệ trẻ, tôi thấy con đường "Go Global" của Việt Nam đang rộng mở và có thể đi bằng nhiều cách khác nhau. Dù là DN lớn như Vinamilk hay những bạn trẻ từ Đồng Tháp, Cà Mau, Bến Tre với kiến thức kinh doanh mới mẻ, tiếng Anh giao tiếp trôi chảy, họ bền bỉ thực hiện nguyên tắc chung của họ là phải hiểu khách hàng, không chỉ qua nghiên cứu mà còn qua thực tế.

Và đây, “ra thế giới” bằng một loại cỏ nhà quê với cách làm… không nhà quê...

Quay trở lại một câu chuyện khá thời sự thời gian gần đây mang tên "cỏ năng tượng" ở các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long. Đó là một loại cỏ thân thẳng, cao trên dưới 1m, tự mọc, tự lớn bất chấp phèn mặn, biến đổi khí hậu và có thể hấp thụ carbon. Tôi đã tận mắt nhìn những cánh đồng mút mắt cỏ năng tượng lấp xấp trên mặt nước (phủ mặt ruộng) và ngồi nhìn người nông dân khéo léo đan các món hàng gia dụng bằng cỏ năng tượng.

Khi về, chúng tôi giới thiệu loại nguyên liệu độc đáo này cho HAWA (Hội mỹ nghệ và chế biến gỗ TPHCM). Ban chấp hành HAWA đặt cho loại cỏ này cái tên Natu và phân công mấy DN theo đuổi tổ chức các hợp tác xã, từng bước nâng cao tay nghề cho người lao động để đưa ra thị trường các sản phẩm sử dụng trong gia đình với mẫu mã hiện đại.

Thực tế, HAWA đã tổ chức mọi việc tốt hơn tôi tưởng rất nhiều. Hiện nay, sản phẩm từ cỏ năng tượng đã được xuất khẩu sang Hoa Kỳ, vào các hệ thống siêu thị Walmart, Home Depot và đặc biệt được Công ty Green Mekong kinh doanh trên sàn thương mại điện tử Amazone. Có thể nói sự chuyển mình của HAWA trước sự xuất hiện của nguyên liệu mới “cỏ năng tượng” thật linh hoạt và hiệu quả. Chỉ trong thời gian ngắn, HAWA đã chứng minh: Khi anh phát hiện ra được nguyên liệu mới thì cái mới không phải là loại nguyên liệu ấy (vì nó đã có từ lâu và được phát hiện từ 2002 rồi) mà chính những người kinh doanh đang có nó trong tay biết bắt nó làm ra giá trị gia tăng đóng góp cho đời sống kinh tế, đó mới thực - sự - là - mới, khi họ bắt “cỏ làm ra gạo ngon, dần mang lại no ấm cho nông dân”.

Ngành gỗ thực chất là một ngành tổng hợp cao, kết hợp mỹ thuật, sáng tạo, hiểu biết người dùng, kỹ thuật và công nghệ. Trong chuỗi giá trị của ngành, thế hệ trẻ cần được đặt vào các vị trí có thể gia tăng giá trị nhiều nhất, đặc biệt là trong các khâu như marketing thương mại, xây dựng thương hiệu và đặc biệt là năng lực kể chuyện.

Tôi khá ấn tượng khi biết những doanh nhân thế hệ đầu tiên của ngành gỗ đang có những bước chuẩn bị chu đáo. Họ đầu tư cho con em mình được học hành bài bản, một số được đi du học và nay đã trở về tiếp quản DN. Những gương mặt thế hệ F1 của ngành gỗ vài năm trước còn non nớt nay đã vững vàng, bước ra điều hành DN gia đình và tiếp quản tinh thần vì cộng đồng, góp sức trong các vị trí chủ chốt của các hiệp hội.

Dù đi theo con đường nào, sự chủ động “tự thân” của các bạn trẻ, tất cả đều thể hiện một tinh thần Việt Nam kiên cường, chịu khó, siêng năng và sáng tạo. Với động lực mạnh mẽ, sức sáng tạo và được đào tạo căn cơ, thế hệ trẻ chính là nhóm tốt nhất cho các hoạt động "Go Global". Nhiệm vụ của chúng ta là tạo môi trường, không gian để các bạn trẻ chia sẻ với nhau vì nhiều kỹ năng không thể học được từ trường lớp mà từ chính sự quan tâm và bản lĩnh của bản thân. Chúng ta cần hỗ trợ họ để cùng đưa sản phẩm Việt Nam vươn xa hơn nữa, mở rộng giới hạn "Go Global" cho cả một quốc gia.

(Qua cuộc trao đổi với PV tạp chí Gỗ và nội thất)