*Bài viết từ 2 tác giả Mai Hồng và Tâm Hải

Những ngày đông lạnh cuối năm, tôi cùng cô bạn Mai Hồng, chuyên nghề mua bán giống cây và hướng dẫn trồng hoa về thăm làng hoa Tích Giang, huyện Phúc Thọ ngoại thành Hà Nội. Nơi đây đang trồng hoa tết. Có nhiều loại cây mới. Ngay từ cổng vào đã thấy nhiều loại hoa giấy mới, giấy trắng. Nhà vườn nồng nhiệt giới thiệu màu trắng mới của hoa giấy là… trắng sứ.

Màu trắng của cúc họa mi; màu đỏ, vàng, cam của những bông hoa giấy… đua nhau khoe sắc trong cái lạnh nhẹ tạo nên bức tranh rực rỡ đầy màu sắc. Câu chuyện của chúng tôi trôi về nghề trồng hoa kiểng ở Việt Nam.

Việt Nam có điều kiện khí hậu thuận lợi cho trồng hoa ở hầu khắp các tỉnh.
Diện tích trồng hoa năm 2023 ước đạt 36.000 ha, tăng gần 2.000 ha so với năm 2022. Giá trị sản xuất và tiêu thụ hoa, cây cảnh ước đạt 45.000 tỷ đồng. Thu nhập từ trồng hoa cao hơn nhiều so với trồng lúa và rau màu.

Trồng hoa kiểng là nghề có mức lợi nhuận hấp dẫn nhất trong các ngành trồng trọt của Việt Nam. Việt Nam có vùng cận nhiệt đới ở phía Bắc và vùng nhiệt đới ở phía Nam, trong đó có những vùng có tiểu khí hậu đặc biệt ôn hòa, phù hợp cho trồng hoa ở tất cả các tỉnh trong cả nước.

Năm 2023, tổng diện tích trồng hoa của cả nước đạt 36.000 héc ta, tăng gần 2000 hecta so với năm 2022. Theo Viện Nghiên cứu rau quả, giá trị sản xuất và tiêu thụ các loại hoa, cây cảnh đạt bốn mươi lăm ngàn tỷ đồng. Thu nhập bình quân một hecta là từ ba trăm năm mươi triệu cho đến 2,5 tỷ. Nếu so với lại trồng lúa thì chỉ có thu nhập là 25 cho tới 3.300.000 chục triệu đồng một hecta hay là trồng rau màu thì trên dưới một trăm triệu.

TỒN TẠI NHỮNG THÁCH THỨC CHO NGƯỜI LÀM NGHỀ

Tuy nhiên đi qua cả những khu trồng trọt hoa kiểng chung quanh Tích Giang, nhìn những người nông dân tiếp xúc với các loại vật dụng thuốc bảo vệ thực vật mà không sử dụng đầy đủ các vật trang bị để tự bảo vệ.

Có thể thấy đây là vấn đề đang gây nguy hiểm. Người trồng hoa hiện sử dụng nhiều hóa chất gây ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng đến sức khỏe mà chưa sử dụng đầy đủ các biện pháp bảo hộ lao động khi chăm sóc hoa. Thật vậy, việc lưu trữ và xử lý thuốc bảo vệ thực vật chưa đảm bảo an toàn, nói chung, việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật còn mang tính chủ quan, chưa tuân thủ các khuyến cáo.

TỪ KINH NGHIỆM HÀ LAN, VẬN DỤNG CHO VIỆT NAM

Chị Mai Hồng bạn tôi là điều phối viên của Hiệp hội hợp tác kinh doanh hoa Hà Lan - Việt Nam, cho biết: Kinh nghiệm từ Hà Lan là Tổ chức châu Âu về thử nghiệm và đánh giá rủi ro hoạt chất an toàn cho người, động vật và Môi trường (IFSA) luôn đóng vai trò rất quan trọng. Họ khuyến cáo các hạn chế sử dụng trong thuốc bảo vệ thực vật; yêu cầu các nông trường nghiên cứu kỹ về thực trạng cây trồng trước khi phun thuốc để tránh lạm dụng thuốc. Việc thăm dò phun thuốc phải dựa trên sự hiện diện của bệnh và sử dụng công nghệ cũng như các kỹ thuật giám sát được chi tiết hơn. Nói chung, họ kiểm tra kỹ việc tối ưu hóa khí hậu, sử dụng các công nghệ canh tác có bảo vệ người trồng (tưới tự động, mái che, màn che côn trùng). Nhìn chung phải quản lý dịch hại tổng hợp, sử dụng thiên địch và các chế phẩm sinh hoạt.

Vì vậy, ở Việt Nam hiện nay, người ta nói tới giải pháp hướng tới nông nghiệp bền vững là chuyển đổi sang nông nghiệp hữu cơ, tuần hoàn không chất thải.
Khuyến khích sử dụng các sản phẩm bảo vệ thực vật và dinh dưỡng từ nguồn tự nhiên như vỏ trái cây, chế phẩm từ đậu nành, nước vo gạo, bia...

Cũng khuyến khích ứng dụng công nghệ canh tác tiên tiến như tưới tự động, mái che, màn chắn côn trùng và quản lý dịch hại tổng hợp, sử dụng thiên địch và các chế phẩm sinh học

Tóm lại, ngành nông nghiệp Việt Nam, đặc biệt là lĩnh vực trồng hoa, có nhiều tiềm năng phát triển nhưng cũng đang đối mặt với những thách thức về môi trường và sức khỏe người dân.

Việt Nam có 62% dân số Việt Nam sống ở nông thôn và 42% lao động là trong lĩnh vực nông nghiệp và dù cho nông nghiệp hiện chỉ chiếm 16% cơ cấu GDP, thì với dân số sống với nghề nông, đây vẫn là một ngành quan trọng của nền kinh tế Việt Nam.

Việc chuyển đổi sang nông nghiệp bền vững, ứng dụng công nghệ tiên tiến và tăng cường tuyên truyền là những giải pháp quan trọng để phát triển ngành nông nghiệp một cách bền vững.