Singapore chơi các lá bài địa chính trị của mình một cách cẩn trọng với tư cách là một quốc gia cố gắng duy trì quan hệ tốt với Mỹ trong một khu vực do Trung Quốc thống trị. Vì vậy, đáng để chú ý khi Bộ trưởng Quốc phòng nước này nói rằng hình ảnh của Mỹ đã thay đổi từ "người giải phóng" thành "kẻ làm xáo trộn trật tự lớn" và giờ đây giống như một "chủ nhà đòi tiền thuê".

Bộ trưởng cấp cao của Singapore, Lý Hiển Long, đã tóm lược thách thức mà thế giới đang đối mặt:
"Mỹ không còn sẵn sàng bảo trợ cho trật tự toàn cầu. Điều này khiến môi trường quốc tế trở nên kém trật tự và khó đoán hơn nhiều."

Chỉ trong vài tuần ngắn ngủi, chính quyền Trump đã tạo ra một cuộc cách mạng trong chính sách đối ngoại. Họ gần như từ bỏ một đồng minh dân chủ lâu đời – Ukraine – quốc gia mà Mỹ đã cam kết bảo đảm an ninh kể từ khi ký Bản ghi nhớ Budapest cách đây 30 năm. Trên thực tế, Mỹ hiện yêu cầu một phần lớn tài nguyên khoáng sản của Ukraine, điều mà chính quyền Trump mô tả là sự đền đáp cho sự hỗ trợ của Mỹ.

Trong khi đó, Washington tuyên bố chiến tranh thuế quan với các nước láng giềng và đối tác thương mại thân cận nhất của mình – Canada và Mexico – và yêu cầu Đan Mạch bán Greenland, đồng thời đòi Panama giao lại Kênh đào Panama. Chính quyền Trump cũng đã tiến hành rút khỏi Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) – tổ chức mà Mỹ từng giúp thành lập. Họ cố gắng đóng cửa hầu hết các chương trình viện trợ nước ngoài dành cho những người nghèo trên thế giới, đảo ngược truyền thống hào phóng kéo dài từ sau Thế chiến I.

Các chính sách thuế quan của Mỹ rõ ràng vi phạm các quy tắc thương mại mà chính Washington đã tạo ra và thúc đẩy trong nhiều thập kỷ. Những thay đổi đáng kinh ngạc này đang được thế giới theo dõi và sẽ dẫn đến một cuộc cách mạng trong chính sách đối ngoại trên toàn cầu.

Friedrich Metz, người có khả năng trở thành Thủ tướng Đức tiếp theo, gần đây đã nói:
"Ưu tiên tuyệt đối của tôi sẽ là củng cố châu Âu càng nhanh càng tốt để từng bước đạt được sự độc lập thực sự khỏi Mỹ. Tôi chưa bao giờ nghĩ rằng mình sẽ phải nói điều này, nhưng sau những tuyên bố của Donald Trump, rõ ràng là người Mỹ – ít nhất là bộ phận này của người Mỹ, chính quyền này – phần lớn thờ ơ với số phận của châu Âu."

Đức từng là trung tâm của hệ thống an ninh mà Mỹ xây dựng sau Thế chiến II, vì vậy việc quốc gia này bắt đầu lung lay là một sự thay đổi mang tính địa chấn. Metz thậm chí còn đề xuất ý tưởng để Pháp và Anh mở rộng "chiếc ô hạt nhân" của họ sang Đức vì ông không còn tin rằng Mỹ sẽ bảo vệ đất nước mình. Lời hứa của Mỹ từng là cốt lõi của NATO, nhưng hiện tại, không ai ở châu Âu biết liệu Trump có thực sự giữ lời hay không.

Người dân Đài Loan cũng đang lo lắng khi chính quyền Trump quay lưng với Ukraine. Thay vì hỗ trợ chống lại những ý đồ xâm lược của láng giềng hiếu chiến, Trump lại trách móc Đài Loan vì không chi đủ cho quốc phòng của chính mình. Nhiều người trên hòn đảo này hiện lo ngại rằng Trump có thể đạt được một thỏa thuận với Bắc Kinh, bỏ rơi họ giống như Ukraine.

Tất cả những động thái này của Mỹ sẽ có tác động lớn. Chúng sẽ mở ra một thế giới đa cực mới. Các quốc gia lớn như Đức và Nhật Bản chắc chắn sẽ bắt đầu tự lo cho an ninh của mình. Điều đó có thể đồng nghĩa với việc Nhật Bản và Hàn Quốc xem xét vũ khí hạt nhân như một lựa chọn hấp dẫn – một chính sách bảo hiểm chống lại sự xâm lược.

Dưới "chiếc ô an ninh" của Mỹ, thế giới đã chứng kiến rất ít sự phổ biến vũ khí hạt nhân. Điều đó có thể thay đổi đáng kể. Mỗi quốc gia sẽ cân nhắc cách giảm bớt sự phụ thuộc vào Mỹ. Khi các nước tìm kiếm sự độc lập khỏi Mỹ, họ cũng có thể tìm kiếm các lựa chọn thay thế cho sự thống trị của đồng USD.

Người châu Âu – những người thực sự có khả năng đưa ra một giải pháp thay thế – có thể bắt đầu phát hành trái phiếu EU, điều này sẽ trở thành đối thủ cạnh tranh hiệu quả nhất với trái phiếu kho bạc Mỹ. Đặc quyền khổng lồ của Mỹ trong việc sở hữu đồng tiền dự trữ toàn cầu – thứ đã cho phép nước này tích lũy thâm hụt khổng lồ với chi phí thấp – có thể bị xói mòn nhanh hơn chúng ta tưởng tượng.
Tất cả những thay đổi này là món quà dành cho Nga và Trung Quốc, những quốc gia có mục tiêu làm suy yếu sức mạnh và sự hiện diện của Mỹ trên thế giới. Như một khách mời đã nhận xét gần đây trên chương trình GPS về chính sách của Trump đối với Ukraine:
"Đây thực sự giống như Lễ Phục sinh, Hanukkah, Giáng sinh, sinh nhật của Vladimir Putin và tất cả mọi thứ diễn ra trong một ngày."

Đối với những ai nghĩ rằng đã đến lúc thay đổi một hệ thống quốc tế phụ thuộc quá nhiều vào Mỹ, bạn đã cân nhắc kỹ lợi ích và chi phí chưa? Mỹ đã dành tám thập kỷ để xây dựng một hệ thống quốc tế dựa trên các quy tắc, chuẩn mực và giá trị, tạo ra thời kỳ hòa bình và thịnh vượng toàn cầu lâu dài nhất trong lịch sử loài người.

Các liên minh của Mỹ là nhân tố nhân bội sức mạnh lớn nhất cho ảnh hưởng của nước này trên toàn cầu, và Mỹ là nước hưởng lợi lớn nhất từ hệ thống này. Ngay cả bây giờ, nhiều thập kỷ sau, Mỹ vẫn đặt ra chương trình nghị sự và thống trị thế giới về kinh tế, công nghệ và quân sự.

Nhưng khi thế giới này dần tan rã, vị thế đặc quyền của Mỹ cũng sẽ suy giảm, tạo ra một thế giới nguy hiểm hơn, nghèo nàn hơn – và một nước Mỹ bị cô lập, không được tin tưởng và bất an hơn.

Thế giới hậu Mỹ giờ đây đã hiện rõ trước mắt.

NGUỒN:
Fareed’s Take: Trump’s revolution in foreign policy

PS: Bài share của Quy Ngo Pham.
Tựa chính (tôi xin phép đổi như trên):
MỘT QUAN ĐIỂM VỀ CHÍNH SÁCH ĐỐI NGOẠI CỦA TRUMP: CUỘC CÁCH MẠNG.