Từ lâu nay mình không bao giờ viết gì cường điệu về thị trường và hôm nay thì vẫn vậy, nhưng mình vẫn thấy cần nhấn mạnh câu chuyện sắp viết. Vừa viết xong cái tựa, mình thấy phải nhấn mạnh: sau khi bị áp thuế đối ứng là 20% thì việc xuất khẩu vào thị trường Mỹ còn “xơ múi” gì không? Vậy mà mình sẽ khẳng định, chẳng những có xơ múi mà còn là cơ hội vàng từ thị trường này và triển vọng có thể ngày càng được củng cố.
Có 2 điều xin nói ngay:
(1) Sau mức thuế đối ứng 20% (cao hơn 5 nước Đông Nam Á, chỉ 19%), có ngành hàng nào xuất khẩu sang Hoa Kỳ của Việt Nam đạt được cơ hội vàng? Hạng nhất. Đó là hàng gỗ xuất khẩu của VN.
Tổng kim ngạch xuất khẩu gỗ của Việt Nam ra toàn cầu hiện là 17 tỷ USD/năm, xếp hạng 6 thế giới. Riêng với thị trường Hoa Kỳ, Việt nam xếp hàng thứ hai, sau Trung Quốc. Nhưng chỉ mới tháng 7/2025, Việt Nam đã vượt lên hạng 1 vì hàng gỗ Trung Quốc đã và đang bị ngăn chận vào Mỹ.
(2) Cần giải oan cho ngành gỗ xuất khẩu VN. Lâu nay, “tai tiếng” bị mặc định cho gỗ xuất khẩu Việt Nam là: phá rừng. Nay cần nói rõ, toàn bộ hàng gỗ xuất khẩu VN vẫn luôn bị kiểm soát nghiêm ngặt phải có chứng nhận là gỗ của rừng trồng hay gỗ nhập khẩu hợp pháp.
Như vậy tuy thuế có tăng so với trước đây, nhưng đối thủ số 1 bị ngăn chận, thì ưu thế “trời cho” này đương nhiên đặt ra vấn đề, để giữ vững vị trí số 1, tức cơ hội vàng, Việt Nam đâu thể đứng yên? Vì từ lâu, kinh doanh lọc lõi như người TQ, họ biết cuộc chiến thương mại ắt diễn ra, và họ đã chuyển hạ tầng thương mại, chuỗi cung ứng, các công cụ cạnh tranh (marketing, sale) sang Hoa Kỳ từ lâu. Từ đó, xem xét toàn bộ chuỗi cung ứng, ngành GỖ xuất khẩu của Việt Nam cần phải được sắp xếp lại, tức tái cấu trúc để trở nên hợp lý, năng động và hiệu quả hơn.
Việt Nam từ lâu, trong xuất khẩu gỗ thì khâu sản xuất chủ yếu vẫn là GIA CÔNG, khâu này khá ổn định, căn cơ. Khi cơ hội vàng đến, nếu không thay đổi, dễ gì giữ vị thế. Thực tế chứng minh, khâu nào trong toàn bộ chuỗi cung ứng mà ở gần người tiêu dùng cuối cùng hơn thì sẽ có giá trị gia tăng cao hơn. Đó là khâu sau sản xuất và để giữ vững cơ hội vàng, thì phải “tối ưu hóa” giá trị giành được từ khâu này. Quan trọng nhất hiện nay là khâu: THIẾT KẾ hiện đại và bám chắc nhu cầu khách mua hàng. Và toàn bộ phần “Thương mại hóa” trong chuỗi cung ứng cần được tổ chức lại, đối mặt với bản lĩnh cạnh tranh hiệu quả của ngành hàng này của Trung Quốc.
Bên cạnh xuất khẩu gỗ, ngành này còn xuất khẩu hàng mỹ nghệ và hiện đang có một điều may mắn là các nhà sản xuất đã khám phá được nguồn nguyên liệu mới là “Cỏ năng tượng”. Vào lúc này, các loại nguyên cũ như mây, lát, lục bình… có phần bị cạn dần, suy giảm thì “cỏ năng tượng” được đưa vào sản xuất. Thật may, thời buổi biến đổi khí hậu, lại có loại nguyên liệu bất chấp khí hậu biến đổi được khai thác với những đặc điểm quá tối ưu: không cần trồng trọt, cỏ này tự mọc, chịu được phèn mặn, không cần dùng phân thuốc. Hội mỹ nghệ chế biến gỗ HAWA đã lập tức đưa ra quyết định tiến hành nhiều khâu hoạt động để phát huy “cỏ năng tượng”. Trước đây, hàng đan lát thủ công là đáp ứng nhu cầu lưu niệm, làm quà tặng có tính văn hóa rồi lâu dần, hàng thủ công đã thành vật dụng có mỹ thuật dùng trong đời sống gia đình, dùng trong phòng khách, nhà bếp, phòng ngủ... bên cạnh dùng trong sản phẩm hàng thời trang, phụ liệu làm đẹp.
Hiện nay, hàng thủ công mỹ nghệ Việt nam làm bằng nguyên liệu mới “Cỏ năng tượng” đã có mặt, bán tốt trong hệ thống Walmart, Home Depot Hoa Kỳ với tên thương hiệu khá quen thuộc với các gia đình Hoa Kỳ là Bulrush và cũng nghiễm nhiên có mặt tại một cửa hàng trên nền tảng TMĐT Amazone do công ty Green Mekong thuê vị trí và đang chào bán.
Bài viết này không nhằm quảng bá sản phẩm gỗ Việt Nam vì mình đang đề cập hàng xuất khẩu mà lại nhằm đến việc rủ rê, cổ vũ các bạn trẻ chú ý đến cơ hội việc làm đang đầy triển vọng hiện nay. Toàn bộ khâu “Thương mại hóa” của cả ngành gỗ xuất khẩu cũng như hàng thủ công mỹ nghệ đang rất cần đến nguồn nhân lực trẻ cho phần đang ngày càng hot trong chuỗi cung ứng của ngành hàng này. Bạn trẻ nay vẫn đang ưu tiên chọn ngành quản trị kinh doanh hay thiết kế công nghiệp hay ngành marketing. Hoặc bạn đã tốt nghiệp và vẫn đang lao đao tìm cơ hội làm việc sau khi tốt nghiệp các lãnh vực này. Bạn chỉ cần tập trung đào sâu hơn đến tính chuyên sâu hơn là thiết kế hàng gỗ xuất khẩu, sâu hơn nữa là hiểu biết sâu hơn khách hàng của thị trường Hoa Kỳ , cũng như khâu marketing, bán hàng của các loại sản phẩm này. Không chỉ năm này, rồi 3 hay 5 nữa, 10 năm nữa chính sự lựa chọn chuyên sâu của những người trẻ chúng ta, đại diện cho sức sáng tạo, tính năng động, quyết liệt với cái mới và tham gia tạo tác động mạnh mẽ cho khâu hậu sản xuất tức Thương mại hóa sản phẩm gỗ và thủ công mỹ nghệ xuất khẩu là bạn đã thực sự góp phần “tái cấu trúc” ngành kinh tế khá lớn này.
Toàn bộ nội dung câu chuyện chiếm được cơ hội và vị thế hạng nhất ở thị trường Hoa Kỳ mình đang viết gọn tối đa ở đây, bạn có thể nghe phân tích, chứng minh và những đề nghị đang được cung cấp ở video “Cơ hội vàng của gỗ Việt ở Mỹ” trên kênh youtube, chuyên mục 5W1H Podcast do Maybe sản xuất, vừa phát hành tối qua 15/8/2025.
Mình sẽ theo đuổi câu chuyện này trong 2 bài nữa các bạn nhé.